ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΟΥΧΛΗ |
Σε λίγες ημέρες κλείνει η προθεσμία που έχει τεθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την διαβούλευση σχετικά με την μίσθωση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης σε ιδιωτική εταιρεία των κοιτασμάτων αντιμονίου της Χίου (περιοχή Αμανης). Από αυτό το γεγονός προκύπτουν μια σειρά ερωτήματα.
Μπορεί, άραγε, να χαρακτηριστεί ως διαβούλευση η εκδήλωση ανακοίνωσης των κυβερνητικών προθέσεων στο Ομήρειο;
Μπορεί να πληροφορηθεί κανείς, ώστε να σχηματίσει γνώμη για το μέλλον της περιοχής μέσα από το τεχνικό κείμενο που έχει αναρτηθεί;
Βοήθησαν ο δήμος, η περιφέρεια ή άλλες υπηρεσίες ώστε να απαντηθούν εύλογα ερωτήματα;
Εκτιμώ ότι για αυτό το κρίσιμο θέμα δεν υπήρξε ούτε διάλογος ούτε ουσιαστική πληροφόρηση. Από την αλληλουχία των κινήσεων αβίαστα προκύπτει ότι υπήρξαν συστηματική προετοιμασία και συνεννοήσεις στο παρασκήνιο, ενώ στο προσκήνιο εκδηλώνεται με «μπροστινούς», οι οποίοι καθησυχάζουν, διασπείρουν εταιρικά επιχειρήματα και επιτίθενται.
Είναι προφανές ότι στην παρούσα φάση αυτό που ενδιαφέρει το υπουργείο είναι να περάσει στα ψιλά το θέμα, ώστε να επιτύχουν την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας εκχώρησης. Τότε, πλέον, το παιχνίδι θα έχει αλλάξει και οι έννομες συνέπειες από την συμβολαιογραφική πράξη εκχώρησης θα δώσουν απεριόριστα δικαιώματα στην ανάδοχο εταιρεία.
Ο παραπάνω ισχυρισμός αποδεικνύεται εύκολα, αρκεί κανείς να διαβάσει τον χουντικό μεταλλευτικό νόμο[1] που ρυθμίζει αυτές τις δραστηριότητες σε συνδυασμό με την κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία[2]. Αν σε αυτά τα θεμελιώδη κείμενα τα οποία διαφωτίζουν για τα δικαιώματα που αποκτά η ανάδοχος εταιρεία προστεθεί η εμπειρία από την Χαλκιδική με τα μεταλλεία χρυσού, αλλά και την ύποπτη μη δημοσιοποίηση του πορίσματος της ειδικής επιτροπής αξιολόγησης οικονομικού και αποθεματικού δυναμικού των δημόσιων μεταλλευτικών χώρων (ΔΜΧ). Αυτό το έχει αναφέρει η υφυπουργός ΠΕΝ κα Αλεξάνδρα Σδούκου σε συνέντευξή της στο liberal[3] στις 12/7/2024. Από το πόρισμα αυτό μπορούν να εξαχθούν πολύτιμα συμπεράσματα για την κλίμακα της επένδυσης, τις εγκαταστάσεις και τα έργα που χρειάζονται να γίνουν.
Επιγραμματικά και μόνο. Ο μεταλλευτικός κώδικας δίνει πλήρη κυριότητα στην ανάδοχο εταιρεία με συμβολαιογραφική πράξη και τα δικαιώματά του υπερισχύουν έναντι των ιδιοκτητών του εδάφους.
“”Ο μεταλλειοκτήτης έχει δικαίωμα κατάληψης ξένων εδαφών για τις ανάγκες του μεταλλείου του… Υποχρεούται να αποζημιώνει τον ιδιοκτήτη της επιφάνειας του εδάφους για τη στέρηση του εισοδήματος ή της χρήσης του ακινήτου του”. (Μεταλλευτικός Κώδικας, άρθρα 139, 37, 38, 39, 40).
“Ο μεταλλειοκτήτης δικαιούται να εκτελεί μεταλλευτικές εργασίες στο υπέδαφος ξένου ακινήτου χωρίς υποχρέωση προηγούμενης απαλλοτρίωσης ή καταβολής αποζημιώσεως στον ιδιοκτήτη του εδάφους ή συστάσεως δουλείας στο ξένο ακίνητο” (Μεταλλευτικός Κώδικας αρ. 67 παρ. 2 και 3, Αστικός Κώδικας αρ. 1001 εδ.β και Σύνταγμα αρ. 17).
“Είναι επιτρεπτή η αναγκαστική απαλλοτρίωση ιδιοκτησιών εάν από τις εργασίες τίθενται σε κίνδυνο τα κτίσματα ή η ζωή ή η υγεία των κατοικούντων σε αυτές” (αρ. 128 παρ.2 του ΜΚ).
“Ο κύριος της γης έχει υποχρέωση να ανέχεται την εκπομπή αιθάλης, καπνού, αναθυμιάσεων, θερμότητας, θορύβου, δονήσεων ή άλλες παρόμοιες επενέργειες που προέρχονται από γειτονικό μεταλλείο, εφ’όσον αυτές δεν παραβλάπτουν σημαντικά (!) τη χρήση του ακινήτου του…” (αρ. 1003 ΑΚ).
Η περιβαλλοντική νομοθεσία έχει συστηματικά διαλυθεί και η αδειοδότηση που απαιτεί η νομοθεσία στην πρώτη φάση που βρισκόμαστε είναι στον χαμηλότερο δυνατό βαθμό:
α) Στην περίπτωση που δεν γίνεται καμία επέμβαση επί του εδάφους απαιτείται μόνο γνωστοποίηση και καμία διοικητική άδεια, β) Για περιορισμένη επέμβαση επί του εδάφους απαιτούνται πρότυπες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις (ΠΠΔ) και εγκεκριμένη προτυποποιημένη τεχνική μελέτη, γ) Για ερευνητικές γεωτρήσεις, στοές κ.λπ. απαιτείται έγκριση περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) και εγκεκριμένη προτυποποιημένη τεχνική μελέτη.
Αν κάτι προκύπτει από τα προηγούμενα κατά τη γνώμη μου έχει ανοίξει μια υπόθεση η οποία νομοθετικά είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της εταιρείας που θα εκμεταλλευτεί το αντιμόνιο της περιοχής, δίνοντάς τους έναντι οποιουδήποτε άλλου δικαιώματος προβάδισμα στην περιοχή εκμετάλλευσης. Από την άλλη, δεν έχουν δοθεί κρίσιμα έγγραφα, ούτε έχει γίνει ουσιαστικός διάλογος μέχρι σήμερα. Συνεπώς, είναι αναγκαίο να διεκδικηθεί για μία τόσο σοβαρή υπόθεση να σταματήσει για εύλογο χρονικό διάστημα η διαδικασία, ώστε να υπάρξει έγκαιρη και πλήρης ενημέρωση στη βάση της οποίας να ληφθούν αποφάσεις για το μέλλον της περιοχής.
[1] Ν.Δ. 210/1973 (ΦΕΚ 277/Α` 5.10.1973)
[2] Ν. 669/1977 (Α΄ 241) & ν. 4014/2011 & ΦΕΚ 2001Β_2013 & Ν. 4442/2016 & 4512/2018
[3] https://www.liberal.gr/oikonomia/al-sdoykoy-i-hios-diathetei-simantika-apothemata-antimonioy-tha-protagonistisei-se