Τι ισχύει για την συνταξιοδότηση στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα

Για τις ισχύουσες διατάξεις, που διέπουν την συνταξιοδότηση στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα για ασφαλισμένους πριν το 1993, ενημερώνει τους ασφαλισμένους τ Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, στο κείμενο που ακολουθεί. Συγκεκριμένα:

Οι ασφαλισμένοι που εργάζονται σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν, εφόσον πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις, με τις ειδικές διατάξεις των βαρέων. Ο λόγος για τον οποίο οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας εμπίπτουν σε πιο ευνοϊκές ρυθμίσεις σε σχέση με τους άλλους ασφαλισμένους είναι η δυσχέρεια των συνθηκών που ασκούν το επάγγελμα. Οι ασφαλιστικές εισφορές στην κατηγορία αυτή είναι αυξημένες. Ο Κατάλογος των βαρέων επαγγελμάτων που ισχύει σήμερα είναι αυτός που ορίζεται με την Υπουργική Απόφαση Φ.10221/26816/929/2.12.2011 και ισχύει από 1.1.2012.

Στον κατάλογο αυτό έχουν εξαιρεθεί από τα βαρέα ορισμένα επαγγέλματα τα οποία παλαιότερα περιλαμβάνονταν στα βαρέα. [1] Παρακάτω παρουσιάζουμε τις κατηγορίες συνταξιοδότησης στο ΙΚΑ με βαρέα ένσημα. Τα όρια ηλικίας των πινάκων που παρουσιάζονται στη συνέχεια ισχύουν και μετά το Ν. 4336/2015, δεδομένου ότι ο νόμος αυτός εξαιρεί από την αύξηση των ορίων τις κατηγορίες βαρέων ενσήμων.

Κατηγορία 15ετίας στα βαρέα

Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη υπό την προϋπόθεση ότι συμπληρώνουν 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 στα ΒΑΕ και εξ αυτών 1.000 τουλάχιστον τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης. Στην κατηγορία αυτή προβλέπεται μόνο πλήρης και όχι μειωμένη σύνταξη. Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης διαφοροποιούνται για άνδρες και γυναίκες ασφαλισμένους. Ειδικότερα:

α) Άνδρες

Για τους άνδρες ασφαλισμένους της κατηγορίας αυτής μέχρι το 2010 ίσχυε το 60ο . Ο νόμος Ν. 3863/2010 δεν αύξησε το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Για το λόγο αυτό δεν υπάρχει στην κατηγορία αυτή δυνατότητα κατοχύρωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Από το 2013 και εφεξής ισχύει η γενική αύξηση ορίου ηλικίας κατά 2 έτη που προβλέπεται από τον Ν. 4093/2012.

Όπως είπαμε στην κατηγορία αυτή δεν υπάρχει κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για το λόγο ότι τα όρια ηλικίας δεν αυξήθηκαν με το Νόμο του 2010. Ένας ασφαλισμένος λοιπόν για να συνταξιοδοτηθεί το 2012 στα 62 έτη πρέπει να έχει συμπληρώσει τόσο τα απαιτούμενα ένσημα όσο και το όριο ηλικίας.

 β) Γυναίκες

Οι γυναίκες ασφαλισμένες συνταξιοδοτούνται στο έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης (δηλαδή 4.500 ενσήμων, εκ των οποίων 3.600 στα ΒΑΕ και εξ αυτών τα 1.000 τα τελευταία 13 έτη). Η εξέλιξη του ορίου ηλικίας αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Στην κατηγορία αυτή, σε αντίθεση με τους άνδρες ασφαλισμένους, υπάρχει δυνατότητα κατοχύρωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος κατά τη διετία 2011-2012, δεδομένου ότι τα όρια ηλικίας αυξήθηκαν με το νόμο του 2010 (Ν. 3863/2010). Επομένως μια γυναίκα που συμπληρώνει π.χ το 2011 τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης κατοχυρώνει το όριο ηλικίας που ίσχυσε το έτος αυτό δηλαδή το 56^ο έτος. Άρα συνταξιοδοτείται κατά το χρόνο συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας, αφού το όριο αυτό ισχύει μέχρι σήμερα.

Κατηγορία 35ετίας  στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (άνδρες– γυναίκες)

Οι άνδρες και γυναίκες ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ δικαιούνται σύνταξης 35ετίας στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (στο εξής ΒΑΕ) υπό την προϋπόθεση ότι συμπληρώνουν 10.500 ένσημα, εκ των οποίων 7.500 ένσημα στα ΒΑΕ. Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης αυξάνεται σταδιακά από το 2011, ενώ από το 2015 και μετά διαμορφώνεται στα 62 έτη για πλήρη σύνταξη και στα 60 για μειωμένη. Η εξέλιξη του ορίου ηλικίας πλήρους και μειωμένης σύνταξης αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Και στην κατηγορία αυτή υπάρχει δυνατότητα κατοχύρωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος δεδομένου ότι τα όρια ηλικίας αυξήθηκαν το 2010 (με το Ν.3863/2010).

Ειδικές περιπτώσεις βαρέων με 4.500 ένσημα

Σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις ασφαλισμένοι με βαρέα και 4.500 ένσημα συνταξιοδοτούνται στα 60 και όχι στα 62 έτη όπως[2]:

α) οικοδόμοι υπό την προϋπόθεση ότι έχουν συμπληρώσει

4.500 ένσημα εκ των οποίων τα 3.600 είναι βαρέα οικοδομικά και εκ εξ αυτών τα 1.000 τα τελευταία 13 έτη ή

• 500 βαρέα οικοδομικά ένσημα, εκ των οποίων 500 τα τελευταία 13 έτη

β) Υπάλληλοι Καθαριότητας ΟΤΑ. Πρόκειται για εργαζόμενους στις υπηρεσίες καθαριότητας των ΟΤΑ (άνδρες/ γυναίκες), οι οποίοι έχουν συμπληρώσει 4.500 ένσημα, εκ των οποίων 3.600 σε υπηρεσίες υγιεινής – καθαριότητας (ν. 1649/87) και εξ αυτών οι 1.000 τα τελευταία 13 χρόνια.

Οι ενδιαφερόμενοι για περισσότερες πληροφορίες μπορούν να επικοινωνούν με το περιφερειακό ΙΝΕ / ΓΣΕΕ Βορείου Αιγαίου, Εργατικό Κέντρο Χίου, Μαρτύρων 2, 82100 Χίος, τηλ. 22710 23550, fax 22710 23175, e-mail: [email protected]  και [email protected].

[1] Βλ. Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής Εργαζομένων, Ασφαλιστικά Θέματα, Η Ασφάλιση στα Βαρέα, http://inegsee.gr/wp-content/uploads/2014/11/h-asfalish-sta-barea-kai-anthigieina-epaggelmata.pdf

2 Ειδικές διατάξεις ισχύουν επίσης για τους εργαζόμενους σε μεταλλεία- λιγνιτωρυχεία, τους ηθοποιούς θεάτρου πρόζας και μουσικού θεάτρου, μουσικούς εγχόρδων και κρουστών, τεχνικούς θεάτρου και κινηματογράφου, υποβολείς, προσωπικό σκηνής ( άρθρο 2 παρ. 3 Ν. 1210/81, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 15 Ν. 1276/82), Ηθοποιούς μελοδραματικού θεάτρου, μουσικούς πνευστών οργάνων (άρθρο 1 ΠΔ 212/84), χορευτές – χορεύτριες, βλ. Οδηγός του Ασφαλισμένου, έκδοση ΙΚΑ, Τελευταία ενημέρωση Μάιος 2015, σελ. 48. https://www.ika.gr/gr/infopages/asf/20150529_odhgos_asfalismenou.pdf