«Τρικολόρ» το Κάστρο, αφού… έτσι το είχαν κατασκευάσει

Στην τελική ευθεία έχουν μπει οι εργασίες για τη αποκατάσταση των όψεων του κάστρου της Χίου κι ειδικότερα στο τμήμα προς την πλευρά της πόλης, εργασίες που ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2016, με προϋπολογισμό 800.000 ευρώ.

Τυπικά, το έργο ολοκληρώνεται στις 31 Δεκεμβρίου 2018, ωστόσο έχουν πλέον ολοκληρωθεί οι εργασίες, οι οποίες ήταν ήπιες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις και συγκεκριμένα καθαιρέσεις και καθαρισμοί, ανάκτηση (επισκευή) τμημάτων που είχαν καταρρεύσει, καθώς και αποκατάσταση του υλικού σύνδεσης της τοιχοποιίας (αρμολόγηση).

Εμφανής η διαφορά και η διαφορετικότητα

Παρόλο που ακόμα υπάρχουν οι σκαλωσιές και τα εργοταξιακά σκίαστρα, είναι ορατή η διαφορά στην εμφάνιση της τοιχοποιίας, μετά την αποκατάστασή της, από την μια άκρη (πρώτος προμαχώνας στην πλευρά της προκυμαίας, που είχε επισκευασθεί στην δεκαετία του 1980) έως την άλλη, στον πύργο και τον προμαχώνα, όπου και σταματά το εργοτάξιο της τρέχουσας εργολαβίας.

Εκείνο, ωστόσο, που επίσης είναι εμφανές είναι η διαφορετικότητα στο τελικό αποτέλεσμα, δηλαδή στην εμφάνιση των όψεων, τόσο ως προς το ύφος της αρμολόγησης, τόσο της τρέχουσας εργολαβίας, όσο και της παλαιότερης επισκευής του πρώτου προμαχώνα, όσο και στις αποχρώσεις του υλικού.

Εν τέλει, δεν είναι καθόλου ακραίο, προφανώς οι αρχαιολόγοι θα το πούνε αντιεπιστημονικό, να πει κανείς ότι το τμήμα που επισκευάσθηκε αυτό καθαυτό, αλλά και σε σχέση με το προηγούμενο, έχουν μια ποικιλία εμφάνισης που ξενίζει, ίσως δε και να προκαλεί αντιδράσεις στο αισθητικό – εμφανισιακό της μέρος.

Εφαρμόζουμε τους κανόνες της αναστήλωσης

Η αποκατάσταση έγινε σύμφωνα με τους κανόνες της αναστήλωσης, επισημαίνουν οι αρμόδιοι της εφορείας αρχαιοτήτων Χίου, που επιβλέπουν την πορεία του έργου και προφανώς έτσι έγινε, προσθέτουμε εμείς. Και έγινε, συνεχίζουν, με βάση ακριβώς τι βρέθηκε σε κάθε τμήμα του μνημείου, το οποίο έχει κτισθεί σε διάφορες φάσεις και η αρμολόγηση (ειδικότερα) έχει το δικό της ύφος, το οποίο είναι ακριβώς αυτό που είχε πολλά χρόνια πίσω, με βάση ό,τι διεσώθη και αποτυπώθηκε.

Ουδείς αμφισβητεί εν προκειμένω ότι ακολουθήθηκε η θεσμοθετημένη διαδικασία και πρακτική, αλλά αν ανατρέξουμε πίσω στους αιώνες, όταν το συγκεκριμένο μνημείο κτιζόταν ή ανεπτύσσετο σε διάφορες φάσεις από διαφορετικούς κύριους και υπευθύνους, μάλλον ο καθένας απ΄ αυτούς (Γενουάτης ή οθωμανός ή ό,τι άλλο) έκανε ό,τι εκείνος έκρινε καλύτερο αισθητικά και τεχνικά και πάνω απ΄ όλα πρακτικά για τις ανάγκες της άμυνάς του, αφού αυτός ήταν τότε ο ρόλος του κάστρου.

Εν τέλει, το ενιαίο μνημείο που δεσπόζει στην πόλη της Χίου παραδίδεται – στο τμήμα τουλάχιστον που έχει επισκευασθεί (σήμερα ή και σε προηγούμενο χρόνο) – στους πολίτες και στους επισκέπτες του νησιού ενιαίο μεν τεχνικά, πολυποίκιλο δε εμφανισιακά. Είναι δε υπό κρίσιν και οι κανόνες της επιστήμης και της τεχνικής, της αρχαιολογίας εν προκειμένω και εκείνοι της αισθητικής.

Στο φωτογραφικό υλικό που παρατίθεται αποτυπώνεται με σαφήνεια η «ποικιλία» χρωμάτων και ύφους της αρμολόγησης και ανά τους αιώνες (ό,τι διεσώθη απέμεινε ανεπισκεύαστο) και από επισκευή σε επισκευή