Στο δικαστήριο της Ε.Ε. η Frontex για παράνομη επαναπροώθηση προσφύγων
Την κατηγορούν ότι όχι μόνο δεν παρεμπόδισε την παράνομη επιστροφή, όπως έχει καθήκον από τον κανονισμό λειτουργίας της και το ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά και συμμετείχε στην επιχείρηση με τρόπο που παραβιάζει κατάφωρα το ευρωπαϊκό δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα ● Η ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή ρίχνει τις ευθύνες στις ελληνικές αρχές.
Αντιμέτωπη με την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη θα βρεθεί η Frontex για παράνομη επαναπροώθηση οικογένειας Σύριων προσφύγων από την Ελλάδα στην Τουρκία το 2016. Σήμερα, πέντε χρόνια μετά τα όσα υπέστησαν οι πρόσφυγες στα χέρια των ελληνικών αρχών και της Frontex που οργάνωσαν από κοινού την επιχείρηση επαναπροώθησης, καταθέτουν προσφυγή στο δικαστήριο της Ε.Ε. στο Λουξεμβούργο, κατηγορώντας την ευρωπαϊκή συνοροφυλακή και ακτοφυλακή ότι όχι μόνο δεν παρεμπόδισε την παράνομη επαναπροώθηση, όπως έχει καθήκον από τον κανονισμό λειτουργίας της και το ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά και συμμετείχε στην επιχείρηση με τρόπο που παραβιάζει κατάφωρα το ευρωπαϊκό δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Πρόκειται για την πρώτη νομική ενέργεια κατά της Frontex στις δικαστικές αρχές της Ε.Ε. για υπόθεση επαναπροώθησης. Η προσφυγή της οικογένειας μέσω της δικηγορικής εταιρείας με ειδίκευση στα ανθρώπινα δικαιώματα Prakken d’Oliveira Human Rights Lawyers ανοίγει τον δρόμο για τη λογοδοσία της Frontex ενώπιον της δικαιοσύνης.
Στέλνει, επίσης, ένα ηχηρό μήνυμα ότι δεν είναι ανεκτά τα φαινόμενα συγκάλυψης και ατιμωρησίας που χαρακτηρίζουν τη λειτουργία της υπηρεσίας, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του ευρωπαϊκού Τύπου τον τελευταίο χρόνο, όταν βγήκαν στο φως καταγγελίες για εμπλοκή της υπηρεσίας στις παράνομες επιχειρήσεις αποτροπής και επαναπροώθησης του ελληνικού λιμενικού.
Η διερεύνηση των καταγγελιών εκ μέρους της υπηρεσίας χαρακτηρίστηκε από ατολμία, πολιτικούς χειρισμούς και μεθοδολογικά σφάλματα με εμφανή σκοπό τη συγκάλυψη. Κενά, παραλείψεις και καθυστερήσεις διαπίστωσε και η επιτροπή πολιτικών ελευθεριών του ευρωκοινοβουλίου που διερεύνησε την υπόθεση. Τώρα, η ευρωπαϊκή δικαιοσύνη καλείται να βάλει αυτή όριο στην ασυδοσία μιας υπηρεσίας που δίνει την εντύπωση ότι δρα σαν κράτος εν κράτει, ερήμην του ευρωπαϊκού δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Η προσφυγή μας θέτει το θεμελιώδες ερώτημα αν η Ε.Ε. έχει την πρόθεση να σεβαστεί τον κανόνα δικαίου και τις θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες που υπονομεύονται από τη Frontex. Aυτό είναι το κρίσιμο ζήτημα που αφορά όλους τους Ευρωπαίους πολίτες, ανεξάρτητα από τις θέσεις που έχουν για το προσφυγικό», λέει στην «Εφ.Συν.» η Λίζα-Μαρί Κομπ από την Prakken d’Oliveira Human Rights Lawyers.
Η προσφυγή αφορά την απέλαση 10 Σύριων, μεταξύ των οποίων δύο οικογένειες με μικρά παιδιά και μωρά, οι οποίοι έφτασαν μαζί με άλλους συμπατριώτες τους στη Μήλο και στη συνέχεια στη Λέρο τον Οκτώβριο του 2016. Στις 19 Οκτωβρίου το απόγευμα οι δεκατρείς πρόσφυγες συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στα κρατητήρια Λέρου. Νωρίς το πρωί επιβιβάστηκαν σε πλοίο που τους οδήγησε στην Κω, αν και οι αρχές τούς έλεγαν ότι τους πηγαίνουν στην Αθήνα για να ζητήσουν άσυλο. Στην Κω μετεπιβιβάστηκαν σε αεροσκάφος που είχε ναυλώσει η Frontex για απελάσεις, συνοδεία περίπου 40 αστυνομικών της ευρωπαϊκής υπηρεσίας και τουλάχιστον δύο αξιωματούχων, και μεταφέρθηκαν στα Άδανα της Τουρκίας.
Η ΕΛΑΣ ισχυρίστηκε ότι οι πρόσφυγες δεν εξέφρασαν την επιθυμία να ζητήσουν άσυλο στην Ελλάδα σε κανένα στάδιο της παραμονής τους στο κέντρο υποδοχής της Λέρου ούτε στη συνέχεια, αφού συνελήφθησαν. Προσθέτει ότι μόνο μια τριμελής οικογένεια εξέφρασε επιθυμία για άσυλο λίγο πριν επιβιβαστεί στην πτήση για την Τουρκία, η οποία και επέστρεψε στη Λέρο.
Παρ’ όλα αυτά, οι πρόσφυγες είχαν εκφράσει εγγράφως την επιθυμία να ζητήσουν άσυλο σε πρωτοκολλημένα έγγραφα της υπηρεσίας πρώτης υποδοχής με τη φωτογραφία και τα στοιχεία τους, με ημερομηνία 14 Οκτωβρίου, όταν έφτασαν στη Λέρο και καταγράφηκαν στο ΚΥΤ.
Το πόρισμα της γενικής επιθεωρήτριας δημόσιας διοίκησης, στην οποία παραπέμφθηκε η υπόθεση, επιβεβαιώνει ότι είχαν γίνει οι σχετικές ενέργειες από την υπηρεσία πρώτης υποδοχής. Από την πλευρά της Αστυνομίας έγινε αργότερα γνωστό ότι τα πρωτοκολλημένα έγγραφα δεν είχαν περάσει έγκαιρα στο ηλεκτρονικό σύστημα που χρησιμοποιεί, με αποτέλεσμα να μην έχει γνώση. Για τις ευθύνες της αστυνομίας είχε διαταχθεί ΕΔΕ, της οποίας το αποτέλεσμα αγνοείται.
Εκπρόσωπος της ύπατης αρμοστείας με δηλώσεις από τα γραφεία τού οργανισμού στη Γενεύη είχε κάνει λόγο για «παράνομη επιστροφή» των Σύριων στην Τουρκία χωρίς να τους δοθεί πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου στην Ελλάδα.
Και ενώ το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη επικαλούνταν τη συμμετοχή της Frontex στην επιχείρηση για να μοιραστεί την ευθύνη, η Frontex φρόντιζε να πάρει αποστάσεις και να βγάλει τον εαυτό της από το κάδρο των ευθυνών: «Όλες οι αποφάσεις επιστροφής εκδίδονται από τις εθνικές αρχές. Ο ρόλος μας είναι να παρέχουμε μέσα μεταφοράς, εκπαιδευμένους συνοδούς, διερμηνείς και ιατρικό προσωπικό» δήλωνε στον ευρωπαϊκό Τύπο εκπρόσωπος της υπηρεσίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες της δικηγορικής εταιρείας που εκπροσωπεί την οικογένεια, μέχρι σήμερα η Frontex δεν δέχεται να αναγνωρίσει την παραμικρή ευθύνη για την υπόθεση και παραπέμπει τα σχετικά ερωτήματα στις ελληνικές αρχές, κρατώντας για τον εαυτό της περίπου τον ρόλο του αεροσυνοδού της πτήσης και όχι μιας υπηρεσίας επιφορτισμένης να τηρεί τον νόμο και να προλαβαίνει τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μένει να φανεί αν θα βρει ευήκοα ώτα και στο δικαστήριο της Ε.Ε.
Πανευρωπαϊκή εκστρατεία
Η κατάθεση της προσφυγής στο δικαστήριο της Ε.Ε. συνοδεύεται από πανευρωπαϊκή εκστρατεία κατά των επαναπροωθήσεων με σύνθημα «Σταματήστε τις φρικαλεότητες της Ε.Ε. και της Frontex στα σύνορα. Σταματήστε τις παράνομες επαναπροωθήσεις». Η εκστρατεία «Not in our borders watch» περιλαμβάνει την αποστολή email προς την Ευρωπαία επίτροπο Ίλβα Γιόχανσον.
ΠΗΓΗ: EFSYN.GR (του Δημήτρη Αγγελίδη)
